Korespondencja w materiach obraz kraju i narodu polskiego rozjaśniających 1807

Korespondencja w materiach obraz kraju i narodu polskiego rozjaśniających 1807, wstęp Marian Skrzypek, opracowanie tekstu i przypisy Józef Olejniczak, Piła: Muzeum S. Staszica, 2015; ss. LXXX, 406, il.; ISBN 978-83-933968-5-6; cena 43 zł (plus koszty wysyłki)

W pierwszych miesiącach 1807 roku, u progu Księstwa Warszawskiego, Staszic opublikował broszurę pt. "O statystyce Polski". Zwracając się do tych, "którzy ten kraj chcą oswobodzić i którzy w nim chcą rządzić", skrótowo nakreślił obraz kraju i jego zasobów, prognozował, ile Polska może płacić podatków, ile utrzymać może wojska, pokazywał korzyści sojuszu Francji z Polską. Mając świadomość szybko upływającego czasu, zakończył przestrogą: "Waleczny narodzie! Przestrzegam, użytkuj z czasu". Tekst Staszica zapoczątkował dyskusję o stanie kraju w formie listów publikowanych na łamach "Gazety Warszawskiej". Listy wydano potem w zbiorze pt. "Korespondencja w materiach obraz kraju i narodu polskiego rozjaśniających" (1807). Zbiór składa się z zagajenia (pióra Józefa Kalasantego Szaniawskiego) oraz 44 listów 22 autorów.