wernisaż wystawy DOTYK
07 października 2024

Gdy dotyk kilka czuć różnych i współczesnych sprowadza do granic, w których jaźń daje odpowiedzi samej sobie, wtedy dochodzi do uznania swego własnego ciała.

Étienne Bonnot de Condillac (1714 -1780), „Traktat o wrażeniach”.

Oddanie istoty dotyku w sztuce nie jest zadaniem łatwym w perspektywie dominującej tradycji wzrokocentrycznej. Tego zadania podjął się wszakżeKrzysztof Madera, którego twórczość wyraża świadomą i kompleksową refleksję nad problemem dotyku zgłębianym poprzez medium fotograficzne. Fotografia Madery wychodzi bowiem poza jej zwyczajową perspektywę ilustratywną, pozwalając – na drodze konkretnych zbliżeń – „zetknąć się” z organem uchwyconym w jego materialności.

Skóra zostaje otoprzedstawiona jako niemal nieograniczona powierzchnia rozlewająca się po całej przestrzeni pola obrazowego.Ukazana abstrakcyjnie, w oderwaniu od ludzkiego aktu dotykania i jej użyteczności dla konkretnego ciała, staje się dzięki temu autonomicznym obiektem estetycznym.

Artysta skupia swoją uwagę na fakturze i załamaniach skóry, a szerzej – na tych jej własnościach, które z pozoru zdają się być nieprzekładalne na język zmysłu wzroku. To właśnie owa przekładalność wydobywa jednak na drodze paradoksu specyfikę i partykularność samej skóry. Centralną dla artysty rolę odgrywa w tym względzie fotografia: medium powstałe na styku światła i papieru, czujnie dotykające rzeczywistości.

Z fotografii Madery wyłania się obraz skóry jako medium tyleż receptywnego, co dynamicznego, aktywnie i adaptacyjnie reagującego na pozaludzką rzeczywistość.Nieprzypadkowo jednym z podstawowych impulsów do zajęcia się problematyką dotyku stały się dla fotografa narodziny jego córki, Zuzanny. To dotyk stanowi bowiem najbardziej osobiste źródło poznania świata od najwcześniejszych lat życia, a także narzędzie dzięki któremu, jak przypomina przywołany wyżej francuski filozof Étienne Condillac, wykreślamy z czasem nasze własne granice.

Fotografia Madery uwydatnia w ten sposób dwuznaczność wpisaną w fenomen skóry. Jako przedmiot oglądu wzroku, skóra jawi się jako niemal abstrakcyjna powierzchnia gry światła i cieni. Z drugiej strony, pozostaje ona widoczna jako podłoże ludzkiego kontaktu ze światem – największy ludzki narząd zmysłu odbierający kluczowe dla życia ludzkiego informacje w rodzaju ciśnienia, bólu, ciężaru czy temperatury.

Z tego powodu wystawę uzupełniaobiekt haptyczny – kalka fotograficzna, którą można dotknąć, zgnieść, a nawet zniszczyć. Ślad pozostawiony po każdej takiejingerencji unaocznia jednak, jak plastycznym zmysłem jest dotyk. To właśnie ukazanie plastyczności tego zmysłu stanowi jeden z naczelnych wkładów wystawy fotograficznej „Dotyk” autorstwa Krzysztofa Madery.

Aleksandra Czarny

Krzysztof Madera (ur. 1987) – fotograf, absolwent Uniwersytetu Artystycznego im. Magdaleny Abakanowicz w Poznaniu. W 2018 roku obronił pracę dyplomową „O dotyku” na Wydziale Projektowania Graficznego pod kierunkiem dra Marcina Markowskiego. Uczestnik wystaw zbiorowych, organizator wydarzeń związanych z propagowaniem sztuki fotografii.